- Πετιμεζάς ή Πετμεζάς
- Επώνυμο ιστορικής οικογένειας από τα Καλάβρυτα, όπου εγκαταστάθηκαν κατά μέσα του 18ου αι. προερχόμενοι από την Ήπειρο. Πολλά μέλη της έπαιξαν σημαντικό ρόλο στους απελευθερωτικούς αγώνες.
1. Αθανάσιος (1760 – 1804). Επικεφαλής του αρματολικιού Καλαβρύτων-Βοστίτσης, πολέμησε στο Λάλα και αλλού· αργότερα τον επικήρυξαν οι Τούρκοι και το 1804 τον πολιόρκησαν στον οικογενειακό του πύργο, όπου τον σκότωσε ο Άραβας υπηρέτης του. Η οικογένειά του και πολλοί συγγενείς του κατέφυγαν τότε στη Ζάκυνθο.
2. Κωνσταντίνος. Αδελφός του προηγούμενου, κατάφυγε το 1804 στη Ζάκυνθο, όπου υπηρέτησε ως αξιωματικός στον ρωσικό και μετά στον αγγλικό στρατό. Με την κήρυξη της Επανάστασης επέστρεψε στην Πελοπόννησο, έλαβε μέρος σε πολλές μάχες (Λεβιδίου, πολιορκίας της Τρίπολης, Ναυπλίου, Πατρών)· ήταν πληρεξούσιος στη Συνέλευση του Άστρους (1823), έμεινε πιστός στον Κολοκοτρώνη και στις εμφύλιες διαμάχες τάχτηκε εναντίον του Μαυροκορδάτου. Πέθανε το 1824.
3. Βασίλειος (1785 – 1872). Γιος του Αθανασίου, κατέφυγε κι αυτός στη Ζάκυνθο, υπηρέτησε στον ρωσικό στρατό, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και ξαναγύρισε στην Πελοπόννησο με την έκρηξη της Επανάστασης. Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες και ήταν από τους δριμύτερους αντίπαλους των κοτζαμπάσηδων. Αντίπαλος του Κολοκοτρώνη όταν έγινε αρχιστράτηγος, συμφιλιώθηκε και πολέμησε μαζί του κατά την εισβολή του Ιμπραήμ. Υπήρξε μέλος της εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας και, μετά την απελευθέρωση, βουλευτής και γερουσιαστής.
4. Νικόλαος (1790 – 1865). Αδελφός του προηγούμενου, υπηρέτησε κι αυτός στον αγγλικό στρατό της Επτανήσου και ήρθε στην Πελοπόννησο στις παραμονές της Επανάστασης. Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες και στις 26 Μαΐου 1821 υπέγραψε μαζί με 30 άλλους οπλαρχηγούς το αποδεικτικόν και κυρωτικόν γράμμα προς τη Συνέλευση των Καλτετζών, το πρώτο έγγραφο επίσημης ελληνικής αρχής, με το οποίο αποφασίστηκε η ίδρυση της Πελοποννησιακής Γερουσίας και η ανακήρυξη του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη ως αρχιστράτηγου.
5. Αναγνώστης. Πολέμησε εναντίον των Τούρκων στα Καλάβρυτα, στον Ακροκόρινθο και στην Τρίπολη και σκοτώθηκε μαζί με το παιδί του στο Βασιλικό της Σικυώνας, πολεμώντας εναντίον του Δράμαλη.
6. Βασίλειος (1811 – 1897). Στρατιωτικός. Έφτασε ως το βαθμό του αντιστράτηγου. Διετέλεσε υπουργός των Στρατιωτικών, αρχηγός του στρατού στη Θεσσαλία (1885) και διοικητής της Σχολής των Ευελπίδων.
7. Γεώργιος (1816 – 1872). Το 1854 έλαβε μέρος στην εκστρατεία της Ηπείρου, διετέλεσε δεν και εισαγγελέας Εφετών. Ο Π., που υπήρξε μέλος της Εθνοσυνέλευσης του 1863 και υπουργός Δικαιοσύνης, διακρίθηκε για τα δημοκρατικά του φρονήματα. Έπαιξε μάλιστα πρωταρχικό ρόλο στην εξέγερση εναντίον του Όθωνα, που έγινε το 1863 στο Ναύπλιο. Για τη συμμετοχή του στην εξέγερση καταδικάστηκε σε εξορία.
8. Ηρακλής (1818 – 1895). Ακολούθησε στρατιωτική σταδιοδρομία και έφτασε στο βαθμό του αντιστράτηγου. Διετέλεσε αρχηγός του στρατού, υπουργός των Στρατιωτικών, μέλος της εθνοσυνέλευσης του 1863 και αντιπρόεδρος της στην εκλογή του βασιλιά Γεώργιου.
9. Σωτήριος (1840 – 1893). Στρατιωτικός και πολιτικός. Διετέλεσε πολλές φορές υπουργός των Ναυτικών και των Στρατιωτικών και βουλευτής.
10. Αθανάσιος. Πολιτευτής. Διετέλεσε πολλές φορές υπουργός των Ναυτικών και των Στρατιωτικών. Πέθανε το 1885.
11. Επαμεινώνδας. Στρατιωτικός. Διετέλεσε αρχηγός της χωροφυλακής, υπουργός των Εσωτερικών (1910) και πρόεδρος του αναθεωρητικού.
12. Γεώργιος. Πολέμησε στην εκστρατεία του 1854 στην Ήπειρο (Πέτα). Eξελέγη βουλευτής και διετέλεσε πρόεδρος της Βουλής.
13. Κωνσταντίνος. Αξιωματικός του πυροβολικού, που πολέμησε στον Ελληνοτουρκικό και στους Βαλκανικούς πόλεμους. Πολέμησε επίσης στη Μικρά Ασία ως υποστράτηγος. Αποστρατεύτηκε το 1923 και, ως το θάνατό του, πολιτεύτηκε στα Καλάβρυτα.
14. Π. Λαύρας Nικόλαος (1873-1952). Στρατιωτικός και λογοτέχνης. Γεννήθηκε στην Αθήνα αλλά καταγόταν από τα Καλάβρυτα. Γιος στρατηγού, σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή των Ευελπίδων και ως αξιωματικός του πυροβολικού, υπηρέτησε σε όλους του πολέμους μέχρι το 1917, οπότε αποστρατεύτηκε. Ο ίδιος γράφει: «Δεν είχα καμιά κλίση στα στρατιωτικά. Οι παραδόσεις στην οικογένειά μου με ανάγκασαν να μπω άθελά μου στη Σχολή Ευελπίδων στα 1889 και να βγω ανθυπολοχαγός πυροβολικού στα 1894. Δεν ήμουν ευχαριστημένος από τη στρατιωτική ζωή. Η πειθαρχία, η υποταγή στη θέληση του άλλου, το αυθαίρετο, το μιλιταριστικό περιορισμένο πνεύμα, επαναστατούσε όλο το είναι μου και έπνιγε τα φιλελεύθερα αισθήματά μου».
Ο Π., που ήταν απόγονος της ιταλικής οικογένειας των Πετιμεζάδων, υπηρέτησε και ως νομάρχης στην Κέρκυρα και στην Αττική.
Το σύνολο της ποιητικής του εργασίας συγκεντρώνεται στη συλλογή Απλά λόγια (1921), Εγκόλπια (1923) και Σιγαλές φωνές (1928). Μετέφρασε επίσης τα Τραγούδια της Μιάρκας Γάλλου ποιητή Ζαν Ρισπέν (1925). Ως ποιητής, ήταν αρχικά επηρεασμένος από την ποίηση των Μιλτιάδη Μαλακάση, Ζαν Μορεάς και Αλμπέρ Σαμέν, αργότερα όμως αφομοίωσε τις επιδράσεις σ’ έναν προσωπικό τόνο ποιημάτων, που συνδυάζουν την πείρα με τη λυρική αβρότητα.
15. Θρασύβουλος (Ναύπλιο 1874 – Αθήνα 1939). Έλληνας νομομαθής και πολιτικός. Από την ιστορική οικογένεια των Πετιμεζαίων, διορίστηκε το 1906 υφηγητής του εμπορικού δικαίου στη νομική σχολή του πανεπιστήμιου της Αθήνας με τη διατριβήΘεμελιώδεις έννοιαι του πτωχευτικού δικαίου και το 1912 τακτικός καθηγητής, διατηρώντας την έδρα ως το θάνατό του. Ευαίσθητος στα νέα κοινωνικά και πολιτικά ρεύματα, ο Π. συγκαταλέγεται μεταξύ των κοινωνιολόγων που τόσο συνέβαλαν στον εκδημοκρατισμό και στον εκσυγχρονισμό των νομικών θεσμών της Ελλάδας, από την Επανάσταση του 1909 ως το 1932. Βουλευτής στην A΄και B΄ Αναθεωρητική Βουλή και νομικός σύμβουλος της αντιπροσωπείας στην Κρήτη της Προσωρινής Κυβέρνησης Θεσσαλονίκης, ο Π. εργάστηκε ακολούθως ως επιφανές μέλος της επιτροπής αναθεώρησης του εμπορικού νόμου και της επιτροπής κωδικοποίησης του ναυτικού δίκαιου. Κυριότερα έργα του είναι: Ναυτικόν Δίκαιον (1929), Εμπορικόν Δίκαιον (τομ. Α΄,1929) και διάφορες βιβλιοκρισίες και ανακοινώσεις στα εγκυρότερα νομικά και κοινωνιολογικά περιοδικά της χώρας.
Ο Αντιγνώστης Πετιμελάς (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα).
Ο Βασίλειος Πετιμελάς (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα).
Dictionary of Greek. 2013.